Indonesia từ lâu được biết đến là một trong những quốc gia sản xuất và xuất khẩu hồ tiêu lớn nhất thế giới, với lịch sử thương mại gia vị đã bắt đầu từ thế kỷ 16. Tuy nhiên, bức tranh huy hoàng ấy đang lung lay.
Trong 5 tháng đầu năm 2025, Indonesia bất ngờ ghi nhận lượng nhập khẩu hồ tiêu tăng hơn 1 triệu %, một con số gây sốc đối với quốc gia vốn là biểu tượng của hồ tiêu toàn cầu. Đây là lần đầu tiên trong vòng 5 năm trở lại đây, Indonesia chứng kiến đợt nhập khẩu hồ tiêu đột biến đến như vậy.
Hiện tượng này không chỉ là một dữ kiện thương mại, mà còn là tín hiệu cho thấy có vấn đề nghiêm trọng trong chuỗi sản xuất hồ tiêu nội địa. Khi một nước sản xuất lớn lại trở thành người mua từ bên ngoài, đó là minh chứng cho sự suy yếu trong chính sách hỗ trợ nông dân hồ tiêu.
Dữ liệu nhập khẩu gây bất ngờ
Theo dữ liệu từ Satudata – Bộ Thương mại Indonesia, trong giai đoạn tháng 1 – 5/2025:
Khối lượng nhập khẩu hồ tiêu trắng đạt 6,46 tấn, tăng tới 645.500% so với cùng kỳ.
Giá trị nhập khẩu vượt 50.410 USD, tăng hơn 1,26 triệu %.
Những con số này đặt ra câu hỏi lớn: Làm sao một quốc gia từng đứng trong nhóm đầu thế giới về sản xuất hồ tiêu lại phải nhập khẩu khối lượng lớn trong thời gian ngắn?
Nguyên nhân: Sản xuất suy giảm và chính sách thiếu hiệu quả
Thực tế, ngành hồ tiêu Indonesia đang đối mặt với suy giảm sản lượng liên tục trong 5 năm qua. Trong giai đoạn 2019 – 2023, sản lượng hồ tiêu cả nước giảm hơn 13.000 tấn, phản ánh áp lực lớn đối với nông dân.
Những nguyên nhân chính gồm:
Biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan làm giảm năng suất.
Sâu bệnh và dịch hại gia tăng.
Chuyển đổi mục đích sử dụng đất, khiến diện tích trồng hồ tiêu thu hẹp.
Giá bán thấp tại nông trại, khiến việc trồng hồ tiêu không còn hấp dẫn.
Trong bối cảnh đó, khoảng trống cung ứng trên thị trường nội địa được lấp đầy bằng hàng nhập khẩu, nhất là khi nhu cầu từ ngành chế biến hoặc tái xuất vẫn ở mức cao.
Nguy cơ nhập khẩu để tái xuất?
Một khả năng khác được đặt ra là thực hành nhập khẩu – tái xuất (re-import, re-export). Một phần hồ tiêu nhập khẩu có thể được chế biến hoặc phối trộn trước khi xuất khẩu lại ra thị trường quốc tế. Tuy nhiên, kịch bản này cần được xác minh thêm từ phía doanh nghiệp và cơ quan quản lý.
Tín hiệu cảnh báo cho ngành hồ tiêu quốc gia
Hồ tiêu không chỉ là một nông sản thương mại, mà còn là biểu tượng nông nghiệp lịch sử của Indonesia. Việc sản xuất trong nước suy yếu và nhập khẩu tăng vọt là lời cảnh báo rằng chính sách nông nghiệp và thương mại cần được rà soát toàn diện.
Những vấn đề cấp thiết bao gồm:
Tăng cường chính sách khuyến khích và bảo hộ nông dân hồ tiêu, tránh tình trạng bỏ cây vì lợi nhuận thấp.
Ứng dụng công nghệ canh tác và giống cây chống chịu khí hậu, giảm rủi ro từ thời tiết cực đoan.
Ổn định giá bán trong nước, bảo vệ nông dân trước biến động giá toàn cầu.
Đánh giá lại chính sách thương mại, tránh phụ thuộc vào nhập khẩu trong khi vẫn là nước sản xuất lớn.
Ngành hồ tiêu Indonesia đang đứng trước một nghịch lý: quốc gia sản xuất lớn lại trở thành nhà nhập khẩu. Đây là dấu hiệu cho thấy sự mất cân đối trong chuỗi cung ứng và thiếu hụt chính sách hỗ trợ từ gốc rễ.
Nếu không có giải pháp kịp thời, Indonesia có nguy cơ đánh mất vị thế lịch sử trong ngành hồ tiêu toàn cầu – một vị thế từng được xây dựng qua hàng thế kỷ thương mại gia vị.
